تاریخ وفرهنگ اورجن(بروجن)(3)
«زندگی نامه ی«دکترمحمّدعلی خان صادقی(دکتر ممدلی،دکتر میرزا ممدلی، میرزا ممدلی خان)»
اوّلین پزشک شهر«بروجن»

«دکترمحمّدعلی خان صادقی در مطب».
«دکترمحمّدعلی خان صادقی»درسال 1277ه ش/1315ه ق/1898م درخانه ی«سهراب خان(فرزندحاج محمّد صادق)»و«شاه بیگم)»درروستای«آب رو»،از توابع دهستان«طال خون چه ی»بخش مرکزی شهرستان«مبارکه»دراستان«اصفهان»متوّلد گردید.وی پس ازانجام تحصیلات اوّلیه ی خود،دربیمارستان های«انگلیسی ها(عیسی بن مریم)»و«بغوس خانیان»ودرنزدپزشکان«انگلیسی»مانند«دکترشافر»به فراگیری اصول طب جدید پرداخت ودرکنارآن ازمطالعه ی کتاب های پزشکی مانند«جواهرالحکمه ناصری»اثر«میرزاعلی بن زین العابدین همدانی» که کتابی چاپ سنگی شده در«چاپخانه ی مدرسه ی دارالفنون» ومطالب آن ازمنابع مختلف«اروپايي»گردآوری وبا مفاهیم طب سنتّی ایرانی پیوند زده شده بود،بهره مند گردید.(1)
وی به واسطه ی ممارست دراین رشته توانست درمهرماه سال1307ه ش/جمادی الاوّل1347ه ق/اکتبر1928م به خوبی ازعهده ی امتحانات مقررازسوی«هیات ممتحنه ی اطبا اصفهان»برآید.درروزسه شنبه11/ 4/ 1308ه ش/24/ 1/ 1348ه ق/2/ 7/ 1929م پروانه ی طبابت به سبک جدید در«اصفهان» وتوابع آن ازسوی«وزارت معارف»برای ایشان صادر گردیدوبه این ترتیب وی به عنوان اوّلین پزشک مقیم آشنا به طبّ جدید درشهر«بروجن(اورجن)»مطب خود رابه منظورمداوای بیماران تاسیس نمود.
«دکترمحمّدعلی خان صادقی».
«عمل جراحی،دربیمارستان انگلیسی ها،توسطد دکترشافر،
دکترمحمّدعلی خان صادقی پنجمین نفرازسمت چپ».
وی درسال1310ه ش/1350ه ق/1931م با خانم«طلعت ستّاری»فرزند«آقایدالله»،پیمان زناشویی منعقد نمودکه حاصل آن سه فرزندپسربه نام های«ارسطو،سهراب(فریدون )واردشیر»می باشد.
«طلعت ستّاری همسر دکتر محمّدعلی صادقی».
«دکترمحمّدعلی خان صادقی»درطی سال های حضورخود درسمت پزشک شهر«بروجن» دراثرتجربه ی فراوان،به رغم بغض حاسدین وکارشکنی های آنان،درکنار حمایت های قاطبه ی اهالی و بزرگان این شهرتلاش کردتا باتمام توان خود برای رسیدگی به امورپزشکی مردم شهرستان«بروجن»ومناطق پیرامونی آن تلاش نمایدکه این امرموجب گردیدتاازروزچهارشنبه1/1/ 1318ه ش/30/ 1/ 1358ه ق/22/ 3/ 1939م ازسوی«اداره ی بهداری استان دهم(اصفهان،یزد،چهارمحال وبختیاری)»با حقوق ماهیانه ی سیصدریال به سمت پزشک رسمی«بهداری بروجن» استخدام،معرّفی ودر«بیمارستان بلدیه(شهرداری)بروجن»مشغول به کارگردد.
«دکترمحمّدعلی صادقی،مادر،همسر وفرزندانش».
انسان دوستی زبان زد خاص وعام ومهارت های خاص پزشکی وی درشناخت بیماری های بومی مردم«بروجن»ونواحی اطراف آن تا حدّی بود که هنوزهم نام ایشان که در افواه معمرین محل با عنوان های خودمانی«دکترممدلی ومیرزا ممدلی»به خوبی ونیکی یاد می گردد،حتّی درهنگام مرخصی هایی که برای دیدار اقوام وآشنایانش به اطراف عزیمت می نمود،تمامی اوقاتش صرف رفع و رجوع امورپزشکی آنان می شدتاجایی که دردرخواستی مشترک بزرگان آن محل از«اداره ی معارف اصفهان»درخواست نمودند تابه واسطه ی اعتماد وافری که به ایشان دارند تمهیداتی رامشخص سازند که «دکترمحمّدعلی خان صادقی»بتوانند هفته ایی دو روزازاوقات خودرا درآن محل به خدمات پزشکی بپردازندوازطبابت ایشان بهره مند گردند.
«دکترمحمّدعلی خان صادقی».
هم چنان انجام خدمات خاص پزشکی ایشان به همراه«...صفایی بروجنی» پزشک یار محل، درفرونشانیدن آثارمهلک مالاریا وتب راجعه درروستاهای نواحی«کیاروگندمان»موجب شدتاازروزیک شنبه13/ 8/ 1324ه ش/28/ 11/ 1364ه ق/4/ 11/ 1945م ازسوی«اداره ی بهداری استان دهم(اصفهان،یزد،چهارمحال وبختیاری)»موضوع خدمات پزشکی دولتی ایشان پس از اتمام مدّت پیمان های استخدام قبلی مورد درخواست مجدد وتمدید واقع گردد.
این پزشک وظیفه شناس در روزشنبه8/ 9/ 1337ه ش/17/ 5/ 1378ه ق/29/ 11/ 1958م با دریافت تقدیر نامه رسمی از سوی«وزارت بهداری(بهداشت درمان و آموزش پزشکی)»به افتخاربازنشستگی نایل گردید،اگرچه هم چنان مورد مشاوره های پزشکی اهالی«شهرستان بروجن»قرارداشت ودریکی ازاتاق های منزل خویش که با نام«محکمه ی دکتر ممدلی(دکترمیرزاممدلی)»ازسوی اهالی شناخته می شدوبعدهابا افتخارازسوی«شهرداری بروجن»باعنوان«بن بست دکترمحمّد علی صادقی»واقع در«خیابان فردوسی،چهارراه سینما،کوچه ی سعیدی»نام گذاری شد،طبابت های ایشان ادامه داشت.
«ورودی مطب(محکمه ی دکترمحمّدعلی صادقی)».
«دکترمحمّدعلی خان صادقی»سرانجام درروزسه شنبه16/ 6/ 1350ه ش/16/ 7/ 1391ه ق/7/ 9/ 1971م دارفانی را وداع گفته وپیکرش درمیان اندوه دوست دارانش تشییع ودرآرامستان روستای«حوض ماهی»ازتوابع دهستان«طال خون چه ی»شهرستان«مبارکه»دراستان «اصفهان»به تراب تیره سپرده شد.(2)

گردآوری وتالیف:
«بابک زمانی پور»،
«شهرکرد»،آبان ماه1397ه ش».
پی نوشت ها:
(1) جواهرالحکمه ناصری اثرمیرزاعلی بن زین العابدین همدانی رئیس الاطبا،حکیمباشی مخصوص کامرانمیرزا نائبالسلطنه امیرکبیر،رئیس کل اطباء نظام ومعلّم مدرسه ی دارالفنون درنوع خود كتابی جامع و منبعی مورداستناد درزمینه ی پزشکی درزمان تألیف بوده است.صفحات ابتدایی كتاب اختصاص به یك پیش گفتار،یك مقدّمه در ستایش پروردگار و مدح ناصرالدین شاه دارد و سپس با مقدّمه ی(کتاب) اوّل در بیان امراض گردش خون آغاز می شود.مطالب در هشت مقاله(كتاب) كه هر كتاب نیز متشكل از ابواب و فصول است مرتّب شده و سپس خاتمه كتاب در دو باب ارائه گردیده وآخرین صفحه ی کتاب نیز به غلط نامه نامه اختصاص یافته است.هركتاب از مقالات(كتب)هشت گانه به یك گروه از بیماریها تعلّق یافته وپس از توضیح در مورد اعضای مرتبط با بیماری،شیوههای درمانی آن نیزارائه گردیده است.درضمیمه یا خاتمه ی كتاب نیز یك سری بیماریهای مختلف با ارائه ی راههای درمانی آنها بیان شده است.چاپ این کتاب درچاپخانه ی مدرسه ی دارالفنون تهران ازسال1259 /1298ه ق/1880م،آغاز وتا سال1265ه ش/1304ه ق/1886م،به طول انجامیده است.کتاب مزبورهم چنین توسط موسسه ی مطالعات تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران،به صورت رحلی در ششصد وبیست وهشت صفحه ودر قطع رحلی، در سال 1383ه ش،به صورت افست، در تیراژ پنجاه نسخه نیزتجدید چاپ گردیده است.
(2)دراین جالازم است اززحمات وتلاش های دکترمحمّدعلی صادقی چراح دندان پزشک فرزنداردشیر،متوّلدروزدوشنبه23/ 4/ 1365ه ش/7/ 11/ 1406ه ق/14/ 7/ 1986م ودکترمهدی صادقی پزشک فرزنداردشیر،متوّلدروزچهارشنبه25/ 11/ 1368ه ش/18/ 7/ 1410ه ق/14/ 2/ 1990م،نوه های مینوی روان دکترمحمّدعلی خان صادقی(دکترممدلی،دکترمیرزاممدلی)به جهت دراختیارقراردادن اسنادومدارک و عکسهای قدیمی خانوادگی خودتقدیربه عمل آورده شود.
بــــــــــه نـام خـــــــــداوند جـــــان وخرد