««گنجینه ی آموزش وپرورش چهارمحال و بختیاری»

««يـاد بــادآن   روزگاران  ياد  باد

صحــــــبت  آمـــوزگاران   ياد  باد

پيــــرم و مــــوي سرم برف  تموز

ياد  عــــهد  مكتبم در دل هنوز».

يكي از بخش هاي قابل تعمق و تدّبر فرهنگ مردم«چهارمحال و بختياري» فعّاليّت هاي عمده ي ايشان در زمينه ي  تاسيس مراكزآموزشي در طول تاریخ پرشکوه گذشته شان مي باشد كه در آنها علاوه بر توجّه به اصول سنتّي فرهنگي و تربيتي «ايراني» و «اسلامي» به فراگیری دانش هاي روز نيز عنایت مي شده است . اماكني  بنياد گذارده شده توسط علاقه مندان به فرهنگ ريشه دار اين مرز و بوم در اعتقادات ديني و مذهبي «اسلامي»و «شيعي» به صورت مكتب خانه ها ي ثابت موجود در بسياري از روستاها و روستا- شهرهاي ناحيه ي «چهارمحال»و مكتب خانه هاي سيّار عشايري در سردسير و گرمسيرناحيه ي «بختياري»و هم چنین راه اندازی مدرسه  ي «علميه ي  اماميه ي شهركرد(دهكرد) » كه به عنوان مركزي مقدّماتي جهت تحصيلات عاليه ي  علوم ديني و مذهبي از اواسط دوره ي «قاجاريه»به بعد به منظور جهت دهي استعدادهاي  نوجوانان وجوانان«چهارمحالي و بختياري»به شمار مي آمده است.

ازاواخر دوره ي «قاجاريه »به بعد به دنبال گسترش تاسيس مدارس ملّي و به تاسي از«دارالفنون»درشهرهاي بزرگ فرهنگي ايران نظير «تهران»،«اصفهان»،«تبريز»،«شيراز»،«مشهد»،«بوشهر»و...،باحمايت بزرگان منطقه مقدّمات راه اندازي مدارس ملّي درناحیه ی«چهارمحال»نیز فراهم گرديد كه نتيجه آن بنيان گذاري موسسات آموزشي چون«مدرسه ی(هنرستان )شهاب اورجن(بروجن)»به سرمايه و حمايت«حاج عبّاس قلی خان شهاب السلطنه ی دوّم بختياري»،«مدرسه ي(دبستان)بختياري دهكرد(شهركرد)»به سرمايه و حمايت هيات خوانين«بختياري»وگروهي از مالكين«دهكردي(شهركردي)»،«مدرسه ي (دبستان)سعادت قهفرخ(فرخ شهر)»به سرمايه و حمايت«حاج علي مدني قهفرخي»و«مدرسه ي(دبستان)جعفريه ی جونقون(جونقان)»به سرمايه و حمايت«جعفر قلي خان سرداراسعد سوّم بختياري»مي باشد.

مدارسي كه ماحصل فعّاليّت هاي علمي و آموزشي آنها تربيت دانش آموزان آن روزگار به عنوان دانشمندان فردا بوده است.

با عنايت به اين مهم و نيز توجّه وافر به آن كه هر چيز را تاريخ وسرگذشتي است وحفظ دست آوردهاي گذشته كاري بسيار عظيم و قابل ستايش،اين بار«فرهنگيان چهارمحال وبختياري»بــــراي زنــــده نگه داشتـــن يــاد فرهنگ ديروز،تاريخ را در قالبي نو ريخته و به عنوان«گنجينه ي آموزش و پرورش»به جست و جو در گذشته ي تعليم و تربيت پرداخته اند زيرا اعتقاد يافته اند:

«موزه هـــــــــا آيينه ي روشـن گرند

گاهــــي از آيينه هم روشـــــن ترند

مــو به مـــــــوگويند بــــــــــا ما رازها

آن چــــــــه را رفتــــست ازآغــــــازها

 لــب خموشاني كه درايــــن محضرند

  هريـك از صـــــدها زبــــان گويا ترند».

 بنابر اين مي توان گفت«گنجينه ي  آموزش و پرورش چهارمحال وبختياري»براساس رسا لت  فرهنگي تاريخي خود به منظورحفظ دستاوردهاي ارزش مند گذشتگان  وحفظ نام نيك بزرگاني كه در راه تعليم و تربيت فرزندان اين ديار از بذل هستي مادي و معنوي خويش دريغ نورزيده اند تاسيس گرديده است تا نگهبان صديق ميراث گران قدر نياكان باشد.

براين مبنا به پيشنهاد«آقاي عبّاس قنبري عديوي»وبا حمايت هاي همه جانبه ي مسئولين و كارشناسان«اداره ي كلّ(سازمان)آموزش و پرورش چهار محال و بختياري»به خصوص«آقاي اكبر سعيدي گراغاني»مديركلّ(رياست)وقت اين اداره ي كلّ(سازمان)،ازابتداي شهريور ماه سال 1382 ه ش/1424 ه  ق/2003م فعّاليّت جهت راه اندازي«گنجينه ي آموزش و پرورش»وتعليم و تربيت با آثاري از دوره ي«قاجاريه»به بعدتوسط مديريّت«گنجينه»،«آقاي بابك زماني پور»آغازگرديد.

بر همين اساس باپيگيري هاي انجام شده فضاي قديمي«دبستان شش كلاسه ي دخترانه ي سميّه(ششم بهمن)شهركرد»به واسطه ي قدمت چهل ساله تا آن هنگام و بهره مندي از محيطي مصفّا از سوي«اداره ي آموزش و پرورش ناحيه ي يك شهرستان شهركرد»دراختيار گرفته شد تا پس از انجام زير ساخت هاي تعميراتي به نحو مطلوب جهت اوّلين اقدام در زمينه ي حفظ مواريث بر جاي مانده از دهه هاي متمادي شورو تلاش فرهنگيان و دانش آموزان آماده سازي گردد.

«گنجينه ي آموزش و پرورش»براي اوّلين بار ركشوردر«اصفهان»ساخته شده واينك براي دوّمين بار در«ايران»دراستان«چهار محال و بختياري »ودر«شهركرد »باصرف چهار ماه كاراز سوي مديریّت«گنجينه »و حمايت ها و همكاري هاي بي دريغ فرهنگيان ،دانش آموزان و ساير علاقه مندان و با اعتباراوّليه ايي بالغ بر دويست ميليون ريال احداث و درساعت ده و سي دقيقه ي صبح روز چهارم بهمن ماه 1382 هـ  ش / 1425 هـ  ق / 2004 م با حضور وزير محترم وقت آموزش و پرورش كشور«آقاي مرتضي حاجي»،رياست،معاونين وكارشناسان«اداره ي كلّ(سازمان)آموزش و پرورش استان»،رؤساي محترم دواير،ادارات ونهادهاي مختلف«چهارمحال وبختياري»وفرهنگيان فرهيخته ي شاغل وبازنشسته به صورت رسمي گشايش يافت.

«گنجينه ي آموزش و پرورش چهار محال و بختياري»از آن هنگام تا كنون بر آن است تا به مثابه ي چشم اندازي از نحوه ي فعّاليّت هاي مختلف«اداره ي كلّ(سازمان) آموزش و پرورش استان»وچونان مصداقي از«گذشته چراغ  راه آينده»،عبرت آموزي ازآن چه انجام شده و الگو پذيري جهت نسل هاي آتي از نكات صحيح قديمي عمل نمايد و به گونه اي اساسي به تحولات عميق ساختاري در نظام تعليم و تربيت «ايراني-اسلامي»صورت عيني ببخشد.باشد كه مانند اندوخته ي گذشتگان و چونان گنجي ز پيشينيان براي بهره مندي آيندگان به كار آيد .زیرا اعتقاد فراوان به حفظ این بخش از حافظه ی تاریخی برای مدیریّت گنجینه همواره وظیفه ایی فراموش ناشدنی تلّقی می شده است:

«ســند هايي كه درگنجينه ي ماست

 نشان قــــدمت و پيـــشينه ي ماست

  منـــــقّش برهمــــين اوراق كــــــــهنه

  نقــوش دفـــــتر ودســتينه ي ماست

  ازایــن پــــــرونده هاي خـــاك  خـورده

  چه  اسراري كه اندرسـينه ي ماست

  كـهن مـــيراث  خـود  را پـــــاس داريم

   كـــه فخر آتي و پاريــــنه ي مـاست».

فضاي قديمي اوّليه ي«گنجينه»واقع در«دبستان سميّه( ششم بهمن)شهركرد»داراي وسعتي بالغ بر دو هزار متر مربع اعياني بود كه بازديدكنندگان در بدو ورودبه آن با محوطه اي زيبا از حيث ساختارفضاي سبزروبه رومي شدند.محيطي مصفّا تزيين يافته بادوعددشير سنگي ازشهر«نافچ»نماد گذشت زمان وفرهنگ كهن  منطقه وزنگ هاي مربوط به مدارس قديمي به ياد دوبـاره ي ساعات درس وتفریح كه آرامش خاصّي را دراذهان زنده مي نمود.

ازسال 1385 ه ش/1428 ه ق/2007م به منظور بازسازي اصولي فضا بر اساس نيازهاي موزه ايي و نمايشگاهي و بر مبناي شيوه هاي معماري«ايراني- اسلامي»ومقاوم سازي در برابر حوادث غير مترقبّه با عنايت به استفاده ي  مستمر دانش آموزان و فرهنگيان از اين محل،«گنجينه»به فضاي جديد در مجاورت«تالار فرهنگ آموزش و پرورش»واقع در«بلوارفارابي ،خيابان مولوي شرقي شهركرد»انتقال يافته و در كنارحفظ روند توسعه ي كمّي و كيفي«گنجينه»ازهنگام افتتاح رسمي به بعد ،به يمن حمايت هاي همه جانبه ي«مديران كلّ(روسای سازمان)آموزش و پرورش استان»آقايان«اکبر سعیدی گراغانی»،«حبيب نيكخو»،«علی رضا کریمیان»و«بهروز امیدی هفشجانی»،ديگرهمكاران فرهنگي شاغل وبازنشسته،دانش آموزان علاقه مندوسايردوستدارانش شدقابل ملاحظه ايي داشته است.

براين اساس ديدار كنندگان از«گنجينه»در حال حاضرباده بخش مختلف كه در آنها اسناد ،تصاويرواشياءمرتبط با گذشته ي تعليم وتربيت قرار يافته اند بدين  شرح آشنايي پيدا مي كنند:

1-معرّفي تصاوير و زندگي نامه مشاهير،بزرگان ومديران«آموزش و پرورش استان»از دوره ي«قاجاريه»تا روزگار حاضر.

2- نمايش نمودهاي تمدّني مربوط به فعّاليّت هاي گذشته ي تعليم و تربيت در سطح منطقه.

3-اوّلين كتابخانه ي عمومي كتاب هاي درسي «ايران»:كه با همّت بخش هاي مختلف زير مجموعه اي «اداره ي كلّ(سازمان)»،علاقه مندان به فرهنگ و هنر،فرهنگيان ودانش آموزان«چهار محال و بختياري» راه اندازي گرديده و قديمي ترين كتاب درسي موجوددرآن درحال حاضر مربوط به سال1307ه ش/1347 ه ق/1928م مي باشد.اين كتابخانه امكان بررسي تطبيقي مفاهيم متون آموزشي در طي ساليان مختلف را جهت محققين فراهم مي آورد و در حـال حـــاضر در بـــر گيرنده ي بيش از دو هزار جلد كتاب مربوط به مقاطع و پايه هاي مختلف تحصيلي است.

4-كتابخانه ي تعليم و تربيت:كه حافظ كتاب هاي مختلف مربوط به اين موضوع از روزگار گذشته تا به امروز مي باشد.

5-اسناد ومدارك :كه امكان دسترسي علاقه مندان به اسناد و مدارك به نمايش درآمده در كلّ مجموعه را فراهم مي آورد و با پرداخت هزينه هاي مربوطه علاقه مندان مي توانند نسخه اي از مدارك مورد نياز خود را كه در اين پايگاه اطلاع رساني قرار داده شده دريافت نمايند.

6-تعليم و تربيت در دوره ي«قاجاريه»:دراين قسمت علاوه بر ارائه ي نمونه اي ازتصاوير مكتب خانه هاي قديمي،تصاوير مربوط به مشاهير وبزرگان«چهارمحال وبختياري»ووقايع تاريخي گذشته ي منطقه از دوره ي«قاجاريه»درمعرض نمايش قرار داده شده است  و براين اساس مي توان با تصاوير و مشخصات مدارس دوره ي«قاجاريه»درسطح«چهارمحال و بختياري»چون«شهاب اورجن(بروجن)»،«بختياري دهكرد(شهركرد)»،«سعادت» و«سنايي قهفرخ(فرخ شهر)»و«جعفريه ي جونقون(جونقان)»آشنا گرديد.

7-«آموزش و پرورش»دردوره ي«پهلوي اوّل»(1320 – 1304ه ش/1361 – 1344ه ق/ 1942 -1925م):دراين قسمت علاوه بر معرفي چهره هاي شاخص«آموزش و پرورش»،‌نمونه هايي ازآثار معلّمين آن ايّام در معرض بهره گيري علاقه مندان قرار گرفته است.

8-«آموزش و پرورش»در وره ي«پهلوي دوّم«(1357-1320 ه ش/1399 – 1361 ه ق/1979 – 1942م) : دراين بخش يادمان هاي اقدامات  وفعّاليّت هاي «سپاهيان دانش» ومعلّمين روزگارمذكور،تصاويردانش آموزان واسناد مربوط به نقش ايشان و فرهنگيان منطقه درسقوط «دولت پهلوي دوّم »وپيروزي«انقلاب اسلامي»جهت بهره گيري بازديد كنندگان آماده گرديده است.

9-«آموزش و پرورش»دردوره ي«انقلاب اسلامي»(1358ه ش/ 1400ه ق / 1979 م به بعد):«آموزش و پرورش»و«دفاع مقدّس»،معرّفي معلّمين و دانش آموزان«بسيجي»وشهيدونمايش مفاهيم فرهنگي مربوط به سه دهه ي گذشته  ي«آموزش و پرورش استان»ازجمله قسمت هاي مختلفي است كه در اين بخش بازديد كنندگان با آن آشنايي مي يابند.

 

10-نمايش دستاورد هاي فرهنگي و تمدّني گذشته:در اين بخش علاقه مندان با نمونه هاي مختلف ابزار هاي ديداري–شنيداري مرتبط با آموزش درسطح منطقه و نيز ديگر اشيا اهدايي قديمي آشنايي مي يابند كه شامل قسمت هاي معرفي وسایل و شیوه های  چاپ و نگارش،انواع «قرآن»های خطی و چاپی درسی،وسايل روشنايي قديمي،كتاب هاي معلّمين مؤلف و...از دوره ي«قاجاريه»تا روزگارحاضراست.

قديمي ترين شيء به نمايش درآمده ي«گنجينه»در كنار بيش از دوهزارعدد اشياء مختلف فرهنگي،تاريخي مرتبط با پيشينه ي تعليم و تربيت،پيه سوز فلزي مربوط به اواسط دوره ي «قاجاريه»مي باشد كه در كنار مجموعه وسايل سنتّي ديگر داراي جلوه اي ويژه مي باشد.

به واسطه ي ويژگي هاي خاص اين فضاي فرهنگي در سال 1383 ه ش/1426 ه  ق/2004م از سوي موسسه ي«ايكوم»در« ايران»،«گنجينه» به عنوان موزه ي برگزيده ي ملّي و در سال 1387 ه ش/1429 ه ق/2008م از طرف نمايندگي«سازمان يونسكو»واجد شرايط ثبت در«فهرست موزه هاي برترآسيا»معرفي گرديدكه همه ي اين ها مبيّن خصايص ارزش منداين مجموعه محسوب می گردد.

با عنايت به فراهم آوري اين زمينه ها از همه ي علاقه مندان،فرهنگيان فرهيخته ي شاغل و بازنشسته و دانش آموزان دعوت مي نمايدبا ديدار از بخش هاي مختلف«گنجينه  ي آموزش و پرورش چهارمحال و بختياري»درتهيه ي شناسنامه ي فرهنگ تاريخي  آموزش و پرورش اين استان مشاركت فرمايند.

«رواق مــنظر چشم من آشیانه ی تست

کرم نما و فرودآ که خانه خانه ی تست»».

نشاني :

شهركرد،بلوارفارابي،خيابان مولوي شرقي،گنجينه ی آموزش و پرورش چهارمحال و بختياري.

اوقات ارائه ی خدمات:

- تمامي روزها به جز تعطيلات رسمي از ساعت هشت تا دوازده.

- دیگر اوقات جهت بازدیدهای گروهی با هماهنگی قبلی.

تلفن:33331245-038

نمابر:33348460-038

نشاني پستي:شهركرد،صندوق پستي 457 - 88155

رایانامه: chbganjineh@gmail.com

وب نوشت: http://chbganjineh.blogfa.com  ».

تهیه وتنظیم:«بابک زمانی پور».